وجود نیترات در حد مجاز همیشه نگرانی اکواریوم داران آبشور است . این ماده محصول نهایی فرایند نیتریفیکاسیون می باشد و دائما توسط باکتری ها تولید می شود. ابتدا دراین باره صحبت می کنیم که نیترات چه تاثیری روی موجودات زنده تانک ابشور شما می گذارد. اخیرا محققین بررسی هایی درباره تاثیر نیترات روی ابزیان آب شیرین و آبشور انجام داده اند.
میزان تاثیر نیترات روی آبزیان آب شیرین و آب شور بسیار متفاوت است . اطلاعاتی وجود دارد که نشان می دهد نیترات برای همه این آبزیان به اندازه آمونیاک و نیتریت مضر نیست . مطالعات روی صخره های مرجانی نشان می دهد که میزان نیترات در غلظت ۰.۳ ppm رشد میکروجلبک زوگزانتلا که همزیست با مرجان میباشد بیشتر می شود.
نرخ رشد این جلبک همزیست در مقادیر بالاتر نیترات به دلیل رقابت با جلبک های موجود در خارج از بافت مرجان کم تر بود و احیای مجدد بافت کربناتی در نیترات بالاتر سختتر است. در مطالعه ای دیگر که بر روی آکروپورا انجام شد مشخص شد که افزایش جزیی نیترات تاثیر محسوسی روی رشد این مرجان نداشت و نیز در مطالعه ای دیگر روی میگوی پینک مشاهده شد که تا مقادیر نیترات ۲۰۰ ppmهم برای میگو قابل تحمل هست.
بنابراین میتوانیم نتیجه بگیریم که میزان حساسیت آبزیان مختلف نسبت به این ماده متفاوت است .نیترات همیشه قاتل مرجان ها نیست اما در طولانی مدت مانع از رشد مناسب مرجان ها می شود. نیترات باعث رشد بسیاری از جلبک های مزاحم می شود و در واقع یک شاخص مهم کیفی آب به حساب می آید. همراه با افزایش غلظت نیترات و سایر ترکیبات آلی رشد جلبک ها زیاد می شود که اثر منفی روی رشد ماهیان و به خصوص مرجان ها می گذارد.
مقادیر نیترات در صخره های مرجانی در اقیانوس ها در شرایط ایده ال اغلب کمتر از ۰.۱ پی پی ام است. اگر بخواهیم این پارامتر رو ملاک قرار بدهیم پس باید همیشه غلظت ان را نزدیک صفر قرار بدیم. تانک ریف ما تفاوت زیادی با صخره های مرجانی دارد. در بسیاری از آکواریوم های مرجانی موفق دنیا دیده شده که سطح نیترات به بیش از ۱۰ پی پی ام هم افزایش پیدا کرده است ، اما برای یک ریفر کنترل و حفظ این ماده در حد ۲ پی پی ام مطلوب هست . برای تست کردن همیشه از تسترهای معتبر با روشی که در بسته درج شده باید استفاده کرد . ارسال نمونه آب به شرکت های معتبر جهت تست و آنالیز آب نیز گاهی بسیارمفید است.
حال قصد داریم روش های کنترل یا کاهش نیترات را با هم مرور کنیم.
تعویض آب:
تعویض آب یک راه موثر هست که با رقیق کردن ترکیبات آلی و کاهش میزان مواد آلی و متعادل کردن مجدد نمک و عناصر در کنترل و کاهش نیترات موثر است. اما این روش به تنهایی کافی نیست . سیفون ۱۰ تا ۲۰ درصدی در هر هفته هم گاهی نمی تواند نیترات رو کم کند چون نیترات دائما توسط باکتری ها و موادمغذی و مواد دفعی ماهی ها تولید می شود.
استفاده از دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس در کنترل نیترات آب موثر است.
اسمز معکوس ترکیبات آلی، سموم، کلر، باکتری ها ویروس، فلوراید، طعم و بوی بد آب، سیست موجودات مزاحم، آرسنیک ، فلزات سنگین و مواد جامد محلول آب را از بین می برد. هرچه ماهی و موجود زنده بیشتری به تانک اضافه کنید نیترات بیشتری در تانک تولید می شود .افزایش تعداد آبزیان و افزایش غذادهی برای ما خوشایند و جذاب است اما اگر از حد مجاز بیشتر شود تبدیل به یک دردسر بزرگ می شود. توصیه مهم این است که در تانک مرجانی حداقل تعداد ماهی رو داشته باشید و این تعداد کم ماهی را با شیوه اصولی تغذیه کنید . تبدیل آمونیاک به نیتریت و نیتریت به نیترات را نیتریفیکیشن و تبدیل نیترات به O2 و N2 را دنیتریفیکیشن می گویند که در اولی باکتری های هوازی و در دومین فرایند باکتری بی هوازی نقش دارند. دنیتریفیکیشن در تانک آبشور به طور طبیعی داخل منافذ لایوراک اتفاق می افتد. حفره های بسیار ریز این صخره ها مکان های بسیار مناسبی برای زندگی باکتری های دنیتریفیکیشن کننده هستند که نیاز به حداقل میزان اکسیژن دارند.
محلول های کاهش دهنده نیترات:
این گونه محلول ها با فرمول های متنوع و متفاوت خود تاثیر خوبی در رشد باکتری های مفید و کاهش نیترات آب دارند. این مکمل ها کربن رو به عنوان منابع غذایی در اختیار باکتری های بی هوازی دنیتریفیکیشن کننده قرار می دهند و با رشد این باکتری ها نیترات از سیستم حذف می شود. نیترات باعث تثبیت جمعیت باکتری ها و افزایش آنها می شود و درنهایت بیومس باکتری ها به قدری زیاد می شود که توسط اسکیمر جمع آوری می شود . این دستگاه باکتری های غنی از نیتروژن را از سیستم خارج می کند .
ترجمه: علی قائمی
